Unikanie stanów pośrednich to trzyletni projekt badawczy realizowany przez Fundację Andrzeja Wróblewskiego we współpracy z Instytutem Adama Mickiewicza w latach 2012–2014.
O Andrzeju Wróblewskim myślimy jako o artyście zaangażowanym politycznie, który konsekwentnie podejmował próby zakorzeniania w społeczeństwie swych artystycznych idei. Jego bezkompromisowe oddanie ideom sztuki skutkowało poczuciem alienacji, a wybrana życiowa postawa – niezgoda na odgórny status quo, poczucie misji kształtowania nowej sztuki, a przez to także nowej powojennej rzeczywistości – rodziła frustracje. Wróblewskiego przenikało poczucie nierozerwalności sztuki i życia, nieustanne napięcie wywołane kontrastem aktu kreacji a przyziemnością funkcjonowania w ramach społeczeństwa, w strukturze akademii, rodziny, jak i pośród krakowskich kolegów-artystów.
Efektem projektu jest dwujęzyczna obszerna monografia artysty, która ukaże się na początku czerwca 2014 roku, będąca przede wszystkim książką źródłową ukazującą życie i twórczość artysty z uwzględnieniem wielu aspektów jego działalności, także jako historyka sztuki, krytyka i recenzenta wystaw krakowskich, komentatora ówczesnego życia artystycznego. Publikacja zawierać będzie bogaty materiał archiwalny m.in. opracowania indywidualnych wystaw artysty (np. rekonstrukcję wystawy w Dyskusyjnym Salonie Po Prostu w 1956 roku), przedruki dokumentów, transkrypcje nieznanych i niepublikowanych wcześniej tekstów artysty, fragmenty listów do Anny Porębskiej, Andrzeja Wajdy i Krystyny Wróblewskiej i wiele innych materiałów źródłowych.
Publikacja skierowana jest do szerokiego grona odbiorców – zarówno do przedstawicieli polskiego, jak i międzynarodowego środowiska naukowo-artystycznego (historycy sztuki, studenci, doktoranci, krytycy sztuki, kuratorzy, artyści, muzealnicy, kolekcjonerzy, historycy, kulturoznawcy), a także do osób zainteresowanych sztuką współczesną i kulturą wizualną okresu powojennego.
publikacja recenzowana / języki: polski, angielski / ok. 700 stron / oprawa twarda / ok. 550 barwnych reprodukcji dzieł Andrzeja Wróblewskiego / bogaty materiał archiwalny / 5 esejów tematycznych
Gmach Główny Muzeum Narodowego w Krakowie, sala 305
21.09.2012 – 3.02.2013
kuratorzy: Magdalena Ziółkowska, Wojciech Grzybała
projekt graficzny: Joanna Jopkiewicz, Łukasz Paluch /AnoMalia art studio/
„Ja chcę wyjść z siebie, przejść siebie, dokonać rzeczy niemożliwej, wypełnić zadanie niesłychane, zrealizować wizję, stworzyć obraz przekonywający bezwzględnie, zbudować go decyzjami“ – pisał w styczniu 1948 r. Andrzej Wróblewski (1927, Wilno–1957, Tatry). Ta poruszająca deklaracja dwudziestojednolatka, przesiedlonego z Wilna wczesną wiosną 1945 r., studenta Wydziału Malarstwa i Rzeźby krakowskiej Akademii Sztuki Pięknych oraz historii sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego, była zapowiedzią osobistej formuły realizmu w powojennym malarstwie. Na tle innych postaw artystycznych końca lat 40., trwającą niespełna dekadę twórczość Wróblewskiego, wyróżniała konsekwentna wiara w siłę tworzonej sztuki. Wróblewski był przenikliwym komentatorem ówczesnego życia artystycznego, autorem licznych recenzji i artykułów prasowych, oddanym sztuce o wyraźnym socjalistycznym przekazie, z czasem nie kryjącym własnych rozczarowań doktryną socrealizmu, wahań, a nawet uwikłań.
Tytuł niniejszej wystawy zaczerpnięty został z zapisków artysty ze stycznia 1948 r. Wyznania Wróblewskiego przenika poczucie nierozerwalności sztuki i życia. Towarzyszy im nieustanne napięcie wywołane kontrastem aktu kreacji a przyziemnością funkcjonowania w ramach społeczeństwa, w strukturze akademii, rodziny, jak i pośród krakowskich kolegów-artystów. Wystawa Patrzeć wciąż naprzód łączy prace ze zbiorów MNK oraz krakowskich kolekcji publicznych i prywatnych w cztery przenikające się narracje. Ich trzon wyznaczają poszukiwania języka sztuki nowoczesnej, począwszy od postulatu sztuki wyrazistej, przeszywającej, dzięki której „zajrzyjcie do wnętrza człowieka“ (jak komentował Wróblewski I Wystawę Sztuki Nowoczesnej w 1948 r.), po deklarację sztuki socrealistycznej z początków lat 50.– sztuki czytelnej, tematowej, „obliczonej na szeroki zasięg społeczny“, pozbawionej przekształceń, fotograficznej i „zgodnej z wyobraźnią masowego widza“. W ostatnich miesiącach twórczości, późną jesienią 1956 r. Wróblewski doszedł do kolejnej formuły malarstwa figuratywnego. Otaczający świat nie był dłużej skonstruowany z geometrycznych figur, ani zbudowany przez zrzeszonych w ZAMP studentów. Był światem wewnętrznych napięć, poszukiwań i zmagań z samym sobą.
Obok najbardziej znanych płócien ze zbiorów MNK takich jak Poczekalnia II(Ukrzesłowienie I) (1956), (Kompozycja)[Rodzina] (1957), Dziecko z zabitą matką (Syn i zabita matka) (1949), czy Rozstrzelanie, (Rozstrzelanie II (poznańskie)) (1949), na wystawie pojawią się prace rzadziej eksponowane na stałej galerii sztuki XX wieku. Należą do nich płótno Ślepa a la Velazquez[Niewidoma] (1956), gwasze na papierze z lat 1956–1957 (Kobiety i krowa), (Drzewa i miasto), monotypia (Mucha), jak również nie eksponowane wcześniej w Polsce: drzeworyt (Żongler) (1946), szkice do serii Rozstrzelań, cykl Żałobna wieść (1953) stworzony po śmierci Stalina i liczne litografie o tematyce socrealistycznej.
Wystawa powstała na zaproszenie Muzeum Narodowego w Krakowie i towarzyszyła zamkniętemu seminarium z udziałem międzynarodowych badaczy zorganizowanemu przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie oraz prof. Érica de Chassey z Villa Medici.
for. Peter Kreibich
Podczas wernisażu wystawy – Dyrektor Muzeum Narodowego Zofia Gołubiew i Fundacja Andrzeja Wróblewskiego (Magdalena Ziółkowska, Wojciech Grzybała), fot. Karol Kowalik / MNK
Córka artysty – Pani Marta Wróblewska, Zofia Gołubiew, Dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie i Wojciech Grzybała, prezes Fundacji Andrzeja Wróblewskiego, fot. Karol Kowalik / MNK
fot. Peter Kreibich
fot. Peter Kreibich
fot. Karol Kowalik / MNK
fot. Karol Kowalik / MNK
fot. Karol Kowalik / MNK
fot. Peter Kreibich
fot. Karol Kowalik / MNK
Z prawej – prof. Tom McDonough (Binghamton University), fot. Karol Kowalik / MNK
fot. Karol Kowalik / MNK
fot. Karol Kowalik / MNK
Podczas wernisażu, od lewej: Dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie Agnieszka Morawińska, Zastępca Dyrektora ds. Zarządzania Muzeum Narodowego w Warszawie Elżbieta Sobiecka, Zofia Gołubiew, Dyrektor Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie Joanna Mytkowska, Olga Jaros, Wicedyrektor ds. Naukowych i Zbiorów Marek Świca oraz Wojciech Grzybała i Magdalena Ziółkowska, fot. Karol Kowalik / MNK
Joanna Mytkowska, Dyrektor Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i Prof. Eric de Chassey, Dyrektor Villa Medici w Rzymie, fot. Karol Kowalik / MNK
Prof. Serge Guilbaut, Prof. Tom McDonough i Prof. Rachel Haidu – goście seminarium, fot. Karol Kowalik / MNK
fot. Przemysław Blechman
fot. Przemysław Blechman
fot. Przemysław Blechman
fot. Przemysław Blechman
fot. Przemysław Blechman
fot. Przemysław Blechman
fot. Przemysław Blechman
fot. Przemysław Blechman
fot. Przemysław Blechman
fot. Przemysław Blechman
fot. Przemysław Blechman
fot. Przemysław Blechman
fot. Przemysław Blechman
fot. Przemysław Blechman
PROJEKT GRAFICZNY: JOANNA JOPKIEWICZ, ŁUKASZ PALUCH /ANOMALIA ART STUDIO/